Wpływ tlenu na potencjał narkotyczny mieszanin oddechowych
  

Jak prawidłowo określić względną narkotyczność mieszaniny oddechowej ? Poszczególne źródła nie są w tym zakresie spójne, szczególnie jeżeli chodzi o uwzględnienie wpływu tlenu. Jaka jest więc prawidłowa odpowiedź na to pytanie ?


Kilka faktów:


  1. Przyjmując jako wzorzec wpływ azotu (wskaźnik równy 1), względny potencjał narkotyczny wynosi odpowiednio: dla helu 0.23, dla tlenu 1.7. Wartości te potwierdza hipoteza Meyer-Overtona, według której potencjał można określić na podstawie rozpuszczalności gazu w oleju.
  2. Tlen jako jedyny metabolizuje się, według jednych źródeł nie należy więc brać go pod uwagę przy wyliczaniu END, według innych, potencjał należy skorygować do wartości 1. Drugi sposób szczególnie popularyzują grupy związane z nurkowaniem jaskiniowym.
  3. Niezależnie od tego, która teoria jest bardziej prawdziwa, nurkując na Nitroxie nie ma to większego znaczenia. Przyjmijmy na chwilę, że wpływ tlenu jest taki sam jak azotu a my obliczyliśmy END stosując wartość 0. Czy ma to praktyczny wpływ ? W przypadku Nitroxu nie ma, ponieważ taka mieszanina nie jest bardziej narkotyczna niż powietrze, a maksymalna głębokość jest mniejsza, MOD określa bowiem wyższe stężenie tlenu.
  4. W przypadku Trimixu odpowiedź taka prosta już nie jest.
    W przypadku mieszanin normoksycznych narkotyczność trimiksu nigdy nie będzie wyższa niż powietrza, a MOD jest taki sam, tak więc w praktyce nie ma to większego znaczenia.
    W przypadku mieszaniny hiperoksycznej maksymalna głębokość nurkowania spada, a narkotyczność maleje, tak więc znowu sposób obliczenia potencjału narkotycznego nie powoduje w praktyce problemu.
    Kłopoty zaczynają się w przypadku mieszanin hipoksycznych, ponieważ maksymalna głębokość nurkowania wyznaczana przez zawartość tlenu rośnie a z nią ryzyko narkozy.
  5. Jest spore zamieszanie z uproszczonymi wzorami na obliczenie równoważnej głębokości narkotycznej END. Ale o tym być może szerzej przy innej okazji.
  6. Jak to jest z tym metabolizmem ?
    Metabolizm tlenu możliwy jest dzięki hemoglobinie zawartej w naszej krwi. Budowa, podział hemoglobiny, jej podtypy i stany to temat bardzo obszerny i skomplikowany. Dla naszych rozważań wystarczy kilka podstawowych informacji:
    • tlen przenoszony jest przez hemoglobinę, a dokładniej hem w niej zawarty,
    • maksymalna ilość tlenu jaką może w danym momencie związać hemoglobina jest skończona (1 cząsteczka tlenu na jedną cząsteczkę hemu),
    • nasycenie hemoglobiny tlenem wzrasta wraz z ciśnieniem parcjalnym i nie jest liniowe,
    • nasycenie hemoglobiny tlenem osiąga poziom zbliżony do 100% już przy około 0.10-0.13bar ciśnienia parcjalnego tlenu,
    • w normalnych warunkach, tylko około 1.5-2% tlenu rozpuszcza się w osoczu, pozostała część jest przenoszona przez hemoglobinę,
    • w typowych warunkach 100mls krwi może związać około 20ml tlenu,
    • znaczna część dwutlenku węgla szybko przechodzi z hemoglobiny do osocza,
    • w spoczynku krew obiega ciało człowieka w prędkością około 5l/min.
  7. Mechanizm powstawania efektu narkozy „azotowej” (bardziej pasuje gazowej) nie jest do końca rozpoznany. Na dzisiaj brak jest również jednoznacznych, potwierdzonych naukowo danych na temat rzeczywistego wpływu tlenu na narkotyczność mieszanin stosowanych w nurkowaniu. Obecnie jedno centrów naukowych zaprasza do udziału w badaniach poświęconych narkotycznemu efektowi tlenu na głębokości.

Ze względu na objętość artykułu (i tak wyszło zbyt długie ;-] ) poruszyłem wyłącznie kilka podstawowych aspektów. Wydaje się, że przy niskim ciśnieniu wdychanej mieszaniny, narkotyczność tlenu można pominąć. Ile jednak tlenu rozpuści się w osoczu przy głębszych nurkowaniach ? Jaki wpływ na udział tlenu w efekcie narkotycznym ma zmęczenie i zwiększone zapotrzebowanie na tlen ? Jaki to wszystko ma wpływ na rzeczywisty potencjał narkotyczny ?


Zapraszamy do dyskusji. Napiszcie czy i jak uwzględniacie tlen w obliczaniu END. Być może znaleźliście nowsze badania lub zalecenia w tym zakresie.



Top